زبان هورامي تمام ويژگي هاي يک زبان باستاني را داردمانند رعايت جنسيت در صرف افعال و ضماير و صفات و وجود اصوات و صامت هايي که در زبانهاي فارسي و کردي موجود نيست. بنابراين زباني که قدمتش از فارسي دري هم بيشتر است چگونه مي تواند زير مجموعه زبان کردي باشد که خود به مراتب حادث تر است. قلت جمعيت نمي تواند بهانه اي براي اين امر باشد . امروزه زبان اوستايي متکلم ندارد و نيز زبان پهلوي و با اين حال اين دو زبان اصالت خود را حفظ نموده اند زيرا قواعد و واژه هاي مخصوص بخود را دارند و اين در باره زبان هورامي نيز صادق است.در گذشته نه چندان دور مردم اورامانات خود را گوران ميدانستند و نام کرد به اقوام جاف و اردلان و سوراني اطلاق ميشد و تنها در چند دهه اخير در اثر رشد ناسيوناليزم کردي و توسعه ابزارهاي پخش و ترويج زبان و فرهنگ سوراني مانند کتب و جرايد و کانال هاي ماهواره اي و سايتهاي انترنتي بود که بتدريج اين حس مستقل بودن هورامي ها يا گوران زايل شد. اما تجارب کردستان عراق نشان داد که ناسيوناليزم کردي بيش از هرچيزي زبان هورامي را تهديد ميکند . در گذشته نه چندان دور در استان سليمانيه عراق تعداد متکلمين بزبان هورامي بسيار بيشتر از امروز بود اما در يک قرن اخير زبان هورامي در عراق به چند روستاي دور افتاده منحصر شده است. و هرگاه بحث زبان مادري پيش مي آيد ناسيوناليستهاي کرد و گروههاي قومگراي آن که مورد حمايت امپرياليزم و صهيونيزم اند سعي دارند وانمود کنند که مثلا زبان سوراني زبان مادري همه مردمان ساکن در غرب ايران يا شمال بين النهرين است و همانند ناسيوناليستهاي عرب و ترک و فارس سعي در اسيميله کردن قوميتهاي کوچکتر دارند اين آسيميلاسيون در شمال بين النهرين اقوام آسوري و کلداني و شبک و يزيدي و هورامي را مشمول خود قرار داده است.